درس خواندن برای بعضی از داوطلبان کنکور لذت بخش است ولی برای بسیاری چنین نیست. اما چه این کار را دوست داشته باشید چه نه، باید آن را انجام دهید یجورایی شبیه خوردن یه شربت بد مزست که باید بخوری تا حالت بهتر بشه. بسیاری از ما در هنگام درس خواندن، خسته می‌شویم و نمی‌توانیم بازدهی کافی را داشته باشیم ، یکی از بهترین کارهایی که برای عدم خستگی در حین درس خواندن می‌توانید انجام دهید، اول علت خسته شدنتان را پیدا کنید و سپس درس را برای خودتان سرگرم کننده کنید، لازم به ذکر که خستگی یک حس طبیعی و هر آدمی قطعا حق دارد خسته شود.
خستگی به دو صورت یا خستگی جسمی مثلا به دلیل استراحت نکردن نخوابیدن ایجاد میشه یا خستگی روحیه مثلا ذهنتان به موضوع های دیگری در گیر میشه مثل رویا بافی کردن حتی نسبت به آینده‌تان بی‌تفاوت می شوید و از هدفی که برای خودتان تعیین کرده بودید هم دست می کشید.
در ادامه مطلب می خوایم 9 تا تکنیک را براتون بگیم که بهتون کمک کنه تا در هنگام درس خواندن خسته نشید …
تکنیک اول (برنامه ریزی کردن)
توی هر کاری ما باید یک برنامه ریزی مناسب و درستی داشته باشیم، در این برنامه ریزی ما باید به چند موارد رعایت کنیم مثل (هدف گذاری، اولویت بندی کردن، زمان بندی مطالعه و داشتن یک روتین منظم)
یکی از دلایلی که ممکن است منجر به حواس‌پرتی و بی انگیزی شود برای داوطلبان کنکور این است که نمی‌دانند هدف مطالعه چیست و برنامه‌ریزی دقیقی برای این کار ندارند. همچنین بهتر که قبل از برنامه ریزی و هدف‌گذاری کردن و پیش از شروع مطالعه، حجم مطالعه مورد نظر را در ذهن خود داشته باشید. در برنامه ریزی خود، میزان حجم دروس مورد نظر و زمان‌بندی لازم را در نظر بگیرید. به این ترتیب، شما یک هدف واضح خواهید داشت که بهترین راه برای داشتن تمرکز حواس و جلوگیری از خستگی است و ایجاد کننده لذت برای درس خواندن است.
مورد دیگری هم که در بالا بهش اشاره شده است داشتن یک روتین مناسب است، به این معنا که کارهایتان را طبق یک روتین منظم پیش ببرید و برای انجام دادن کار هایتان تنبلی نکنید، تلاش کنید نتیجه برنامه هایتان را در یک جا یادداشت کنید، به عنوان مثال مشخص کنید که درسی را که قرار داده اید را خواندید یا خیر.
تکنیک دوم (بهترین مکان و زمان برای درس خواندن)
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مطالعه، یافتن مکان مناسب است. اگر نمی‌خواهید در زمان درس خواندن خسته شویدودرس خواندن برایتان لذت بخش باشه، مکانی را انتخاب کنید که حواس پرتی برای شما نداشته باشد، زیرا بر روی یادگیری شما اثر معکوس داشته و باعث خسته شدن شما میشود. در واقع این عوامل حواس‌پرتی، کارهایی را به شما یادآوری می‌کند که غیر از مطالعه می‌توانید انجام دهید و باعث درگیری ذهنتون می شود.
مکانی که برای مطالعه انتخاب می‌کنید، باید دارای نور کافی و دمای مناسب باشد. نور کافی به تمرکز حواس کمک کرده و در دمای مناسب دچار حواس پرتی و کسلی نمی‌شوید ، سعی کنید این مکان پیش از حد گرم نباشد چون باعث خوب آلودگیتان می شود، همچنین مطمئن شوید که فضای کافی برای قرار دادن و مرتب نگه داشتن همه وسایل خود دارید، این مکان آرام و مناسب باعث می شود شما توجهتان کامل به درس باشد.
در رابطه با زمان هم برای این که بتوانید بهترین زمان را برای مطالعه خود انتخاب کنید، باید ببینید که در کدام ساعات از روز ذهن فعال‌تری دارید. مطالعه در ساعاتی از روز که هشیاری بیشتری داشته و مغز شما فعال‌تر است، به شما کمک می‌کند تا برای مدت طولانی‌تری متمرکز باشی، تلاش کنید بعد از هر پارت درس خواندنات تایمی را برای خودتان قرار دهید تا کمی استراحت کنید یا کار های مورد علاقتون را انجام دهبد تا انرژی بگیرید و کتر خسته شوید.
تکنیک سوم (داشتن خواب و استراحت کافی)
ساعت‌ها نشستن در یک وضعیت ثابت، به خصوص زمانی که برای یک امتحان مهم مطالعه می‌کنید، می‌تواند منجر به خستگی شود. همان طور که در بالا گفتم سعی کنید این خستگی را با استراحت‌های کوچک در زمان‌های معین، از بین ببرید. اگر برای مدت طولانی نشسته‌اید، در زمان استراحت خود کمی تمرینات کششی داشته باشید، همچنین بهتر است از جای خود بلند شده و از مکان مطالعه خود خارج شوید تا ذهنتان برای مطالعه بعدی آماده شود حتی داشتن یک میان وعده سالم سرشار از پروتئین و فیبر در زمان استراحت نیز می‌تواند برای کمک به کارایی بهتر مغز کمک کند و از خستگی ناشی از گرسنگی در زمان مطالعه جلوگیری کند.
در رابطه با خواب بدن یک ساعت بیولوژیک دارد که به شدت تحت تاثیر ساعت خواب و بیداری ما قرار دارد و اگر این ساعت بیولوژیک بهم بخورد، نه تنها از نظر جسمی خسته می‌شید بلکه خستگی روحی هم به سراغ‌تان می‌آید یک فرد بالغ و بزرگسال باید 6 الی 8 ساعت خواب مفید شبانه داشته باشد تا بتواند روز بعد با انرژی و تمرکز بالا به کارهایش رسیدگی کند. بیشتر سعی کنید خواب نیم روزه و چرت زدن 15 دقیقه ای هم در برنامتون داشته باشید.
تکنیک چهارم (راهکارهای رفع خستگی روحی)
اول از هر چیزی اتفاقات چند هفته یا چند ماه اخیر را بررسی کنید و تمام مسائلی که باعث آزار یا رنجش شما شده‌اند را یادداشت کنید، در گام بعدی سعی کنید تا حد امکان برای حل این مشکلات راه‌حلی پیدا کنید و با استفاده از کمک دیگران حلش کنید (مثلا اگر در یک درس ضعف دارید و همین ذهنتان را به خود مشغول کرده است با یک معلم یا مشاور در این مورد صحبت کنید) اگر حل مشکلی از توان شما خارج بود با آن از نظر ذهنی کنار آمده و آن را بپذیرید.
درصورت اینکه تمرکز ندارید و خستگی روحی دارید به مدت یک روز درس خواندن را کنار بگذارید و حتی به درس‌هایتان فکر هم نکنید، اصلا نگران نباشید چون با این کار چیزی را از دست نمی‌دهید؛ اما اگر خستگی روحی‌تان برطرف شود، بعد از آن می‌توانید با انرژی و تمرکز بیشتری مطالعه کنید. تلاش کنید در آن یک روز کار های مورد علاقتون را انجام دهید به عنوان مثال (تماشا کردن فیلم، گوش دادن پاکدست، گشت و گذار در طبیعت، خرید کردن و …).
تکنیک پنجم (تغذیه و خوراک مناسب)
اول از همه یادبگیرید که سه وعده غذاییتان (صبحانه/ ناهار/ شام) را در تایم منظم و کافی نوش جان کنید و در طول روز بیشتر آب بنوشید چون آب واقعا مایه حیات است پس لطفا نوشیدنش را به بهانه فراموش‌کاری پشت گوش نیندازید. آب کالری نداره ولی اکثر فعالیت‌هایی که در بدن منجر به تولید انرژی می‌شوند، در محیط آبی انجام می‌گیرند و به آب احتیاج دارند. نوشیدن آب را به یک عادت تبدیل کنید نکته بعدی استفاده از غذاهای حاوی پروتئین مثل (گوشت قرمز، ماهی، سینه مرغ، شیر و تخم‌مرغ) بلکه این ها باعث میشه برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید و انرژی موجود در آنها به تدریج آزاد میشود و کمک می‌کند سطح انرژی ما در طول روز حفظ شود.
یکی از کارهای اشتباهی که برخی از داوطلبان انجام می‌دهند، مصرف بیش از حد و کنترل نشده مواد قندی یا کافئین است؛ اگرچه خوراکی‌های حاوی قندهای ساده (انواع قندهای صنعتی مانند شیرینی و شکلات و..) یا کافئین به سرعت سطح انرژی شما را بالا می‌برند و حتی موقتا خستگی شما را رفع می‌کنند؛ اما چنین خوراکی‌هایی باعث نوسانات قند خون و خستگی مزمن و طولانی مدت می‌شوندپس بهتره استفاده از این موارد را کنترل کنیم که باعث ایجاد اعتیاد نشه.
ویتامین‌ها و مکمل‌ها هم فراموش نکنید اگرچه خوراکی‌هایی مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه یا آجیل و مغزها سرشار از مواد مغذی و ویتامین هستند؛ اما گاهی یک شخص تا حدی کمبود ویتامین دارد که مجبور است مستقیما مکمل مصرف کند و سعی کنید در میان درس خواندنتون هم آجیل بخورید چون باعث از بین رفتن خستگیتان میشه.
تکنیک ششم (ورزش کردن)
شاید تصور کنید که ورزش کردن انرژی زیادی صرف می‌کند و می‌تواند شما را حتی خسته‌تر هم بکند. بله درست است؛ اما منظور من از ورزش کردن انجام یک ورزش سنگین و حرفه‌ای یا رفتن به باشگاه برای مدت طولانی نیست، بلکه کافی است شما روزانه 20 دقیقه زمان صرف کنید و فقط چند حرکت کششی ساده انجام دهید و کمی نرمش کنیدد که این ورزش هم اگر در میان دو پارت درسی باشد باعث افزایش انرژی تان می شود و به شما روحیه خستگی ناپذیری میدهد تا بتوانید خود را برای ادامه روزتان آماده کنید.
از لحاظ علمی ریشه خستگی جسمی تجمع اسید لاکتیک در عضلات بدن است و نرمش و حرکات کششی به خون رسانی بیشتر به عضلات و بالا بردن انرژی درونی بدن کمک می‌کنند. در نتیجه جریان خون این اسید لاکتیک اضافی را از عضلات و بافت‌های بدن دفع می‌کند و باعث رفع خستگی خواهد شد. توصیه می‌کنم در زمان‌های استراحت‌تان همان طور که در پارگراف بالا گفتیم چند حرکت ساده کششی انجام دهید و کتر هم تنبل بازی در بیارید چون این کار به نفع خودتان است.
تکنیک هفتم (تنوع موضوعات)
تنوع موضوعات بسیار کمک کنندست برای خستگی ناپذیر شدن در هنگام درس خواندن تلاش کنید در هنگام نوشتن برنامه درسیتان در هر پارت مطالب را تغییر دهید، احتمالاً شما بیش از یک موضوع درسی برای مطالعه دارید. بنابراین سعی کنید هر یک ساعت نیم یا یک ساعت، موضوعات را عوض کنید واز روش‌های مختلفی مثل خواندن، نوشتن، و بحث کردن استفاده کنید. سعی کنید جدا از تنوع موضوع درس را برای خود مانند سرگرمی بذانید مثلا می‌توانید از موضوعات درسی خود یک ریتم برای خود بسازید تا به خاطر سپردن آنها ساده‌تر شود یا اگر برخی از مطالبی که مطالعه می‌کنید برای شما کسل‌کننده است، سعی کنید آن را به یک بازی تبدیل کرنید یا فلش کارت بسازید. این کار به شما کمک می‌کند به کاری که انجام می‌دهید علاقه‌مند شوید .
به‌عنوان مثال، می‌توانید بعد از 45 دقیقه مطالعه ریاضی، 45 دقیقه بعدی را به مطالعه شیمی یا هر درس دیگری اختصاص دهید. اگر این شیوه از مطالعه را انتخاب کرده و موضوعات درسی را با هم ترکیب کنید، کمتر خسته خواهید شد.
تکنیک هشتم (قرار دادن جایزه)
یکی از راه‌هایی که به شما کمک می‌کند تا مطالعه یک درس سخت و خسته کننده را به اتمام برسانید، این است که به خود جایزه بدهید. به‌عنوان مثال، به خودتان می‌گویید که در صورت اتمام دروس در همان زمان مقرر، تماشای یک فیلم، یک خوراکی مورد علاقه و … را خواهید داشت. این جایزه برای هر فردی متفاوت است و نسبت به مواردی که علاقه دارند هست اما نتیجه اصلی آن، خسته نشدن و داشتن انگیزه در طول درس خواندن است. اگر برای رسیدن به چنین جایزه‌ای تلاش کنید، به احتمال زیاد روی کارهای خود تمرکز کرده و خسته نمی‌شوید.
تکنیک نهم (دوری کردن از وسایل الکترونیکی)
اگر هنگام مطالعه، تلفن همراه یا لپ‌تاپ کنار خود داشته باشید، کمتر به مطالعه توجه می کنید و راحت‌تر خسته می شوید. هنگام درس خواندن گوش خود را دور از چشم بزارید و سعی کنید لپ‌تاپ را نیز از خود دور کنید و اگر به لپ‌تاپ خود در حین مطالعه و دسترسی به مطالب نیاز دارید، از جستجو در اینترنت، سر زدن به رسانه‌های اجتماعی یا بازی کردن خودداری کنید.
حتی در زمان‌های استراحت بین بازه‌های مطالعاتی به سراغ گوشی‌تان نروید، در زمان استراحت اجازه دهید ذهن و چشمتان کمی آرام بگیرد. بهتر است برای رفع خستگی کمی قدم بزنید، یک موزیک ملایم گوش کنید، کمی آب بنوشید یا یک خوراکی کوچک بخورید، دراز بکشید و چشمانتان را ببندید یا حتی کمی بدنتان را کش و قوس دهید.
جمع‌بندی نهایی
مطالعه و درس خواندن، همیشه هم برای همه افراد کار ساده و لذت بخشی نیست. بعضی از نکات مانند نداشتن تایم خواب یا تغذیه مناسب، نداشتن برنامه ریزی و… باعث ایحاد خستگی و عدم تمرکز در زمان مطالعه برای داوطلبان کنکوری میشه. این مشکلات به سادگی باعث میشود که مطالعه بهره‌وری کافی را نداشته باشه و داوطلبان در میان درس خواندنشان از درس متنفر بشند و نتیجه مورد نظرشان را دریافت نکنند. در این مطلب، با گفتن 9 تکنیک سعی کردیم که به شما کمک کنیم در هنگام درس خواندن چه مواردی باعث از بین رفتن خستگی روحی و جسمی میشه امید وارم کمک کننده باشند.
سوالات متداول
آیا ورزش کردن برای رفع خستگی هنگام مطالعه کمک کننده است؟ نجام حرکات ورزشی سبک در طول روز به رفع خستگی جسمی و روحی کمک زیادی می‌کند؛ اما توصیه می‌کنیم که در سال کنکور از انجام ورزش‌های سنگین و حرفه‌ای بپرهیزید.
گوشی چطوری تمرکز را از بین می بره؟ با سرگرم شدن در رسانه ها یا فضا های اجتماعی و صحبت کردن با دوستانمان و فامیل هایمان باعث حواس پرتی میشود که در نتیجه تمرکز برای در خواندن درس ازبین می رو.
دلایل خستگی در زمان درس خواندن کدامند؟خستگی هنگام مطالعه ممکن است دلایل جسمی مانند استراحت نکردن، بهم ریختن الگوی خواب، تغذیه نادرست و… داشته باشد یا دلیل آن خستگی روحی باشد.
