در سیستم آموزشی ایران، دانشگاه‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و شرایط خاص خود را دارند. از جمله این دانشگاه‌ها می‌توان به دانشگاه‌های شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور و پردیس‌های خودگردان اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های داوطلبان کنکور، اطلاع از میزان شهریه دانشگاه‌های مختلف است. برای انتخاب آگاهانه و مناسب‌ترین دانشگاه، شناخت کامل از هزینه‌های تحصیل در دوره‌های روزانه، شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور و پردیس خودگردان ضروری است.
فرایند محاسبه شهریه دانشگاه ها به صورت شهریه ثابت و شهریه متغیر اعلام می شود و همان طور که می دانید شهریه ثابت برای هر ورودی تا پایان دوره یکسان است ولی شهریه متغیر دانشگاه باتوجه به اساتید و دوره ارائه شده متفاوت خواهد بود. واحد های عملی، آزمایشگاه ها و دروس تخصصی قیمت بیشتری نسبت به دوره های تئوری و دروس عمومی دارند و به همین دلیل است که در ترم های بالاتر و با تخصصی تر شدن درس های دانشگاه میانگین شهریه پرداختی برای دانشگاه هم بالاتر می رود.
اما به طور کلی شهریه ثابت و متغیر برای رشته های علوم انسانی مثل زبان و ادبیات فارسی یا زبان و ادبیات عربی از همه کمتر و برای رشته های پزشکی و پیراپزشکی از همه بیشتر است. در برخی از دانشگاه ها شهریه برای رشته های هنر حتی بیشتر از رشته های فنی مهندسی است.
اکثر رشته های دانشگاه های غیر انتفاعی و پیام نور پذیرش بدون کنکور دارند و داوطلبان می توانند حتی بدون شرکت در کنکور نیز برای این رشته ها در دوران انتخاب رشته اقدام کنند. رشته های دانشگاه آزاد نیز عموما بدون کنکور اند بجز کد رشته های پزشکی(دامپزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و پزشکی عمومی) دانشگاه آزاد که به صورت ویژه ای در انتخاب رشته با آزمون کنکور سراسری قرار گرفته اند و داوطلبان باید اولویت بندی های خود را در سایت سنجش و همزمان با سایر انتخاب های دانشگاه های سراسری و خودگردان وارد کنند.
حالا بپردازیم به مقایسه …
اولین مورد دانشگاه‌های شبانه
تعریف و ویژگی‌ها
دانشگاه‌های شبانه یکی از شاخه‌های دانشگاه‌های دولتی هستند، این دانشگاه‌ها مانند دانشگاه‌های روزانه، از شرایط پذیرش مشابه برخوردارند و حتی تایم های کلاس هایشانم یکی هست تفاوت آن هم با روزانه در این است که شبانه شهریه دارد ولی شهریه آن کمتر از شهریه دانشگاه آزاد و خوابگاه هم ندارد، نسبت با روزانه هم پذیرش کمتری دارند و در نتیجه رقابت برای ورود به این دانشگاه‌ها می‌تواند سخت‌تر باشد. یک نکته که ناگفته نماند رشته های پزشکی و پیراپزشکی دوره شبانه ندارند.
شهریه
شهریه دانشگاه‌های شبانه به‌طور قابل توجهی کمتر از دانشگاه‌های غیرانتفاعی و پردیس‌های خودگردان است. در مقطع کارشناسی، شهریه‌ها معمولاً بین ۴ تا ۸ میلیون تومان در سال متغیر است. برای مقطع کارشناسی ارشد، شهریه‌ها معمولاً از ۶ میلیون تومان شروع میشود و تا ۱۲ میلیون تومان نیز می‌تواند برسد.
مزایا
- شهریه مناسب‌تر نسبت به پردیس‌های خودگردان و غیرانتفاعی
- امکان استفاده از امکانات دانشگاه‌های دولتی مانند استادان معتبر و کتابخانه‌های مجهز
- پذیرش در رشته‌های پرطرفدار مانند مهندسی، حقوق و سایر رشته‌ها
معایب
- کمبود ظرفیت پذیرش و رقابت شدید
دومین مورد دانشگاه‌های غیرانتفاعی
تعریف و ویژگی‌ها
دانشگاه‌های غیرانتفاعی دانشگاه‌های خصوصی با حمایت دولتی محدود هستند. این دانشگاه‌ها شرایط پذیرش راحت‌تری دارند و معمولاً در مناطق مختلف کشور شعبه دارند. کلاس‌ها در این دانشگاه‌ها به‌طور منظم و در طول روز برگزار میشود. این دانشگاه‌ها نیز معمولاً در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پذیرش دارند. همچنین، رفتن به این دانشگاه ها بدون کنکور هم میشه.
شهریه
شهریه دانشگاه‌های غیرانتفاعی نسبت به دانشگاه‌های دولتی بالاتر است و در مقاطع مختلف به‌ویژه در مقطع کارشناسی ارشد به‌طور قابل توجهی بیشتر از دانشگاه‌های شبانه می‌باشد. شهریه این دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی معمولاً بین ۶ تا ۱۵ میلیون تومان در سال است، در حالی که در مقطع ارشد، شهریه‌ها ممکن است از ۸ میلیون تومان شروع شده و به ۱۸ میلیون تومان برسد.
مزایا
- امکانات بهتر و به روزتر نسبت به دانشگاه‌های دولتی
- پذیرش راحت‌تر و بدون نیاز به کنکور در بسیاری از رشته‌ها
- امکان برقراری ارتباط نزدیک‌تر با استادان و کوچکتر بودن کلاس‌ها
معایب
- شهریه بالا که ممکن است برای برخی از دانشجویان به چالش تبدیل شود
- نبود حمایت مالی دولتی که می‌تواند هزینه‌ها را بالا ببرد
سومین مورد دانشگاه پیام نور
تعریف و ویژگی‌ها
دانشگاه پیام نور یکی از دانشگاه‌های دولتی است که با هدف ارائه آموزش‌های ارزان و با کیفیت در مناطق مختلف کشور ایجاد شده است. کلاس‌های این دانشگاه معمولاً به صورت نیمه حضوری برگزار میشود و بسیاری از دروس به‌صورت آنلاین تدریس می‌شوند. این دانشگاه برای کسانی که به دلیل شغل یا دیگر شرایط نمی‌توانند به‌طور تمام‌وقت به دانشگاه مراجعه کنند، گزینه مناسبی است. همچنین، این دانشگاه هم برای کسانی که کنور دادند و هم برای کسانی که کنکور ندادند.
شهریه
شهریه دانشگاه پیام نور نسبت به دیگر دانشگاه‌های دولتی و خصوصی بسیار پایین‌تر است. شهریه این دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی بین ۲ تا ۴ میلیون تومان در سال است و برای مقطع کارشناسی ارشد، شهریه‌ها معمولاً از ۴ میلیون تومان شروع میشود و تا ۶ میلیون تومان ادامه می‌یابد.
مزایا
- شهریه بسیار پایین‌تر از دانشگاه‌های شبانه، غیرانتفاعی و پردیس‌های خودگردان
- انعطاف‌پذیری بالا در برگزاری کلاس‌ها به‌ویژه برای کسانی که شغل دارند یا نمی‌توانند به صورت تمام‌وقت در دانشگاه حضور یابند
- پذیرش راحت‌تر و بدون نیاز به کنکور در برخی رشته‌ها
- مدارک این دانشگاه دارای اعتبار برای دانشگاه های خارج کشور
معایب
- کیفیت آموزشی پایین‌تر در مقایسه با دانشگاه‌های دولتی روزانه و برخی دانشگاه‌های خصوصی
- نبود امکانات مناسب مانند خوابگاه‌ها، امکانات ورزشی و رفاهی
- نظام آموزشی نیمه حضوری که ممکن است برای کسانی که نیاز به حضور مداوم در کلاس‌ها دارند، مناسب نباشد.
- رشته ها پزشکی و پیراپزشکی ندارد
چهارمین مورد پردیس‌های خودگردان
تعریف و ویژگی‌ها
پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌های دولتی هستند که تحت مدیریت مستقل فعالیت می‌کنند و شهریه‌هایی به‌مراتب بالاتر از دانشگاه‌های دولتی معمولی دارند. این پردیس‌ها معمولاً در کلان‌شهرها قرار دارند و از امکانات آموزشی و رفاهی به‌روزتری برخوردارند. رشته‌های مختلفی در این پردیس‌ها ارائه میشود، اما پذیرش در آنها محدودتر است. خوب است بدانید مدرکی که از دانشگاه پردیس با امضای ریاست و معاونت آموزشی صادر می شود کاملا شبیه مدرک‌های دوره روزانه است و بر اساس شیوه نامه‌های تاسیس پردیس های خودگردان به عنوان پردیس دانشگاهی ذکر میشود.
شهریه
پردیس‌های خودگردان از لحاظ شهریه، گران‌ترین گزینه‌ها در میان دانشگاه‌های ایرانی هستند. شهریه این پردیس‌ها برای مقطع کارشناسی معمولاً بین ۱۰ میلیون تا ۲۰ میلیون تومان در سال است. در مقطع کارشناسی ارشد، شهریه‌ها می‌تواند از ۱۲ میلیون تومان شروع شده و تا ۳۰ میلیون تومان نیز برسد.
مزایا
- کیفیت آموزشی بالاتر و استفاده از استادان برجسته و امکانات به‌روز
- محیط آموزشی به‌روزتر با امکانات پیشرفته مانند آزمایشگاه‌های مجهز، کتابخانه‌های بزرگ و سالن‌های ورزشی
- پذیرش راحت‌تر و شرایط ورود آسان‌تر نسبت به دانشگاه‌های روزانه
معایب
- شهریه بالا که ممکن است برای بسیاری از دانشجویان چالش‌برانگیز باشد
- رقابت کمتر نسبت به دانشگاه‌های دولتی دیگر
جمع بندی
با توجه به تفاوت‌های موجود در نوع دانشگاه‌ها و میزان شهریه‌ها، انتخاب مناسب‌ترین دانشگاه برای داوطلبان کنکور و دانش‌آموزان اهمیت ویژه‌ای دارد. دانشگاه‌های شبانه با ارائه شهریه مناسب‌تر نسبت به پردیس‌های خودگردان و غیرانتفاعی، امکانات دانشگاه‌های دولتی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. دانشگاه‌های غیرانتفاعی با امکانات بهتر و به‌روزتر، پذیرش راحت‌تر و برقراری ارتباط نزدیک‌تر با استادان، گزینه‌ای مناسب برای بسیاری از دانشجویان هستند.
دانشگاه پیام نور با شهریه پایین‌تر و انعطاف‌پذیری بالا در برگزاری کلاس‌ها، به ویژه برای کسانی که شغل دارند یا نمی‌توانند به صورت تمام‌وقت در دانشگاه حضور یابند، انتخاب خوبی است. پردیس‌های خودگردان نیز با کیفیت آموزشی بالاتر و استفاده از استادان برجسته، امکانات به‌روز و پذیرش راحت‌تر، گزینه‌ای مناسب برای دانشجویانی است که توانایی پرداخت شهریه بالا را دارند.
انتخاب دانشگاه مناسب باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب از جمله شهریه، کیفیت آموزشی، امکانات و شرایط شخصی داوطلب انجام شود. با شناخت دقیق از ویژگی‌ها و شرایط هر دانشگاه، می‌توانید تصمیمی آگاهانه و هوشمندانه بگیرید که بهترین مسیر را برای موفقیت تحصیلی و حرفه‌ای شما فراهم می‌کند.
سوالات متداول
دانشگاه‌های غیرانتفاعی چه مزایایی دارند؟
دانشگاه‌های غیرانتفاعی امکانات بهتر و به روزتری نسبت به دانشگاه‌های دولتی دارند، پذیرش راحت‌تری دارند و امکان برقراری ارتباط نزدیک‌تر با استادان را فراهم می‌کنند. همچنین کلاس‌های کوچکتری دارند که به یادگیری بهتر کمک می‌کند.
چه تفاوت‌هایی بین دانشگاه‌های غیرانتفاعی و پیام نور وجود دارد؟
دانشگاه‌های غیرانتفاعی شهریه بیشتری دارند و امکانات بهتری نسبت به پیام نور ارائه می‌دهند. پیام نور شهریه کمتری دارد و کلاس‌ها به‌صورت نیمه حضوری و آنلاین برگزار می‌شوند. همچنین دانشگاه پیام نور پذیرش راحت‌تری دارد و برای کسانی که شغل دارند یا نمی‌توانند به صورت تمام‌وقت در دانشگاه حضور یابند، مناسب‌تر است.
چه عواملی باید در انتخاب دانشگاه مورد نظر قرار گیرد؟
عواملی مانند میزان شهریه، کیفیت آموزشی، امکانات رفاهی و آموزشی، موقعیت مکانی دانشگاه، سابقه و شهرت، و تطابق با شرایط و نیازهای شخصی دانشجو باید در انتخاب دانشگاه مورد نظر قرار گیرد.
پردیس‌های خودگردان چه ویژگی‌هایی دارند؟
پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌های دولتی هستند که شهریه‌هایی به‌مراتب بالاتر دارند و از امکانات آموزشی و رفاهی به‌روزتری برخوردارند. رشته‌های مختلفی در این پردیس‌ها ارائه میشود و کیفیت آموزشی بالاتری دارند.
